Қазақстан-жүздеген ұлт өкілдері тұратын көпұлтты ел. Осы аумақтың байырғы халқын құрайтын қазақтардан басқа, мұнда тек күштеп қоныс аударған халықтар ғана емес, сонымен қатар басқа елдердің тұрғындары да өздерінің екінші отандарын тапты. Түрлі себептерге байланысты башқұрттар мен татарлар Қазақстан азаматтары болды.
Патшалық жылдары олар жерсіздік пен құқықсыздықтан аулақ болып, сондай-ақ өздерінің діни нанымдарын сақтауға ұмтылып, қазақ ортасына қоныс аударды. Башқұрттар мен татарлардың едәуір бөлігі патша өкіметіне қарсы кезекті көтеріліс жеңілгеннен кейін қазақтар арасында жасырынуға мәжбүр болды. Жергілікті тұрғындар оларды қоныс аударушыларға қажетті көмек көрсете отырып, Ашық жанмен қабылдады. Тілдердің жақындығы мен бір дінге деген адалдығы Қазақстанның жаңа тұрғындарының өзге адамзат қауымдастығында өз орнын табуына ықпал етті.
Қазақстанның өнеркәсіптік қалыптасу және даму жылдары, тың және тыңайған жерлерді игеру қазақ тұрғындары арасында башқұрт және татар қабаттарының ұлғаюына әкелді. Егемен Қазақстанның толыққанды азаматтары бүгінде 17 мың башқұрт және 200 мыңнан астам татар болып табылады. Олардың өкілдерін халық шаруашылығының барлық салаларында табуға болады. Балалары әдетте ана тілін, сондай-ақ қазақ тілін білетін аралас (қазақтар-башқұрттар, башқұрттар-татарлар) отбасылар аз емес. Ана тілдерін, мәдениеті мен дәстүрлерін сақтау және дамыту мақсатында Қазақстанның барлық облыстарында этномәдени орталықтар құрылды. Аталған орталықтар Қазақстанның татарлары мен башқұрттарының бірыңғай конгресіне бірігіп, туған мәдениетке байланысты жекелеген мәселелерді шешуді жеңілдетеді. Біріккен конгресстің құрылуына Қазақстанның башқұрттары мен татарларының арасында Башқұртстанның көптеген тумалары болғандығы да ықпал етті.
Қазақстан татарлары мен башқұрттар конгресі өз қызметінде татарлардың Бүкіләлемдік конгресімен, Қазақстандағы Татарстанның өкілетті өкілдігімен тығыз байланыста. Өкінішке орай, мұндай жоғары деңгейде Башқұртстанның тиісті құрылымдарымен мәдени-ағартушылық байланыстарды қамтамасыз ету мүмкін болмады. Бұл мәселе шешімін күтуде.
Қазіргі уақытта Қазақстан мен Татарстан табысты іскерлік қатынастар орнатты. Р. Ф. Хабиров бастаған Башқұртстан делегациясының сапарынан біз, қазақстандықтар, жемісті экономикалық ынтымақтастықты қамтамасыз ету мақсатында іскерлік байланыстарды одан әрі нығайтуды күтеміз. Кейбіреулер мұндай өзара іс-қимыл тек Башқұртстан тұрғындары үшін ғана емес, Қазақстан азаматтары үшін, оның ішінде башқұрттар мен татарлар үшін де пайдалы болатынына сенімді. Башқұртстан делегациясының бұл сапары башқұрттар мен татарлардың тарихи Отанымен мәдени байланыстарын нығайтуға айтарлықтай әсер етеді деп үміттенеміз.
Хуш киләһегез, башқорттуғандар! Һеззең визит ығызуңыщлы булһын!
Г. Т. ХАЙРУЛЛИН,
Қазақстан татарлары мен башқұрттар конгресі ақсақалдар кеңесінің төрағасы