Азаматтық құқықтар мен міндеттер – әрбір адамның өмірінің, қоғамдағы жағдайының және мемлекеттің тұрақтылығының негізі, деп хабарлайды turkistan-digest.kz
Олар заңмен бекітіліп, әр адамның бостандығын, теңдігін және құқықтық статусын қамтамасыз етеді. Қазақстан Республикасы өзінің Конституциясында азаматтардың құқықтары мен міндеттерін баса айту арқылы, құқықтық мемлекет құру жолындағы міндеттерін айқындаған.
Азаматтық құқықтардың негізгі түрлері
Жеке құқықтар: Азаматтық жеке құқықтар адамның өзіне тән құқықтарын қорғауға бағытталған. Оларға өмір сүру, еркіндікке ие болу, жеке есептер жүргізу және жеке мүлкіне ие болу құқықтары кіреді.
Саяси құқықтар: Саяси құқықтар азаматтардың мемлекеттік басқаруға қатысу құқығын білдіреді. Оларға сайлау құқығы, мемлекеттік органдарға қатысу, сондай-ақ қоғамдық ұйымдар мен партияларға саяси қатысу құқықтары енеді.
Экономикалық құқықтар: Бұл құқықтар азаматтардың экономикалық қызметіне, атап айтқанда кәсіпкерлікпен айналысу, еңбек ету, және өз мүлкін иелену құқықтарын қамтиды. Қазақстан Республикасының Заңы азаматтардың кәсіпкерлік қызметін жүзеге асыруына қажетті жағдайлар жасауға міндетті.
Әлеуметтік құқықтар: Әлеуметтік құқықтар адамның әлеуметтік қорғауын, білім алу, денсаулық сақтау, мәдениетке қолжетімділік құқықтарын қамтамасыз етеді. Әлеуметтік қорғау мемлекет тарапынан қолдау табуы тиіс.
Экологиялық құқықтар: Әлемнің сау, экологиялық таза ортасын сақтау – әрбір азаматтың құқығы. Бұл құқық табиғат ресурстарын қорғау және қоршаған орта сапасын нығайтуға бағытталған.
Азаматтық міндеттер
Азаматтардың құқықтарымен қатар, олардың міндеттері де бар. Азаматтардың мемлекет алдындағы міндеттері, олардың құқықтарын пайдалануы мен қоғамда қалыпты өмір сүруін қамтамасыз етеді.
Заңды сақтау міндеті: Әр азамат заңдар мен нормативтік актілерді сақтауға міндетті. Заңсыз әрекеттер жасаған жағдайда, азаматтар заң алдында жауап береді.
Салық төлеу міндеті: Мемлекеттің кәсіпорындардың, ұйымдардың және азаматтардың табыстарынан салық алу арқылы қаржыландыратын қызметтері мен инфрақұрылымның дамуына үлес қосу міндетті.
Құқық қорғау органдарына көмек көрсету: Азаматтар құқық қорғау органдарына қажетті хабарламалар мен ақпараттарды жеткізу арқылы қоғамның қауіпсіздігіне үлес қосуға тиіс.
Табиғатты қорғау: Экологиялық құқықтарды ескере отырып, азаматтар қоршаған ортаға зиян келтірмей, табиғатты қорғауға міндетті.
Өзара көмек көрсету: Әлеуметтік қарым-қатынас, қоғамдағы ынтымақтастықты нығайту үшін әр адамның өзара көмек көрсетуі және жауапкершілік алуы қажет.
Азаматтық құқықтар мен міндеттер – адам мен қоғамның дамуындағы шешуші фактор. Олар мемлекетіміздің құқықтық негіздерін қамтамасыз етіп, әр азаматтың әлеуметтік, экономикалық және саяси өмірде белсенді қатысуына мүмкіндік береді. Азаматтық құқықтарды қорғау мен жүзеге асыру – әр адамның және мемлекеттің басты міндеті. Өз құқығын қорғап жүрген қоғам – дамыған, құқықтық мемлекет болып саналады. Азаматтардың құқықтары мен міндеттерін білулері маңызды, себебі бұл – өз құқықтарын қорғаудың бірінші сатысы.